In mijn werk als innovatiecoach heb ik het vaak over persoonsgerichte zorg. Het betekent zoiets als de zorg aanpassen op degene die zorg vraagt, vanuit wat voor hem of haar belangrijk is. Vanuit zijn of haar zingeving dus. Maar voordat we daar echt mee aan de slag kunnen, moeten we eerst eens terug naar onszelf: de zorgverlener. We moeten het hebben over hoe we ons eigen denken en doen (onbewust) continu voorop stellen. En daarmee aan onze cliënten voorbijgaan.
Je eigen referentiekader
Als mens neem je altijd al je ervaringen en kennis mee. Je kijkt door de bril van je eigen leven naar de wereld. Alles wat je meemaakt kleurt hoe jij de wereld ziet. Het bepaalt je denken en je handelen en heeft vaak ook invloed op wat wij belangrijk vinden in het leven. Het is ons referentiekader. We hebben dit allemaal, het maakt ons mens.
Als zorgverlener werken we ook vanuit dat referentiekader. Onze ‘ik’ staat altijd aan en kleurt dus ook ons werk. Aan de ene kant wordt er van ons verwacht dat we dat doen. Je eigen waardes goed kennen en omarmen noemen we dan leiderschap. Maar in persoonsgerichte zorg kan dat leiderschap ons ook in de weg zitten. Ik zal het uitleggen.
Zingeving voor jouw cliënt
Als we persoonsgerichte zorg leveren, dan gaan we in gesprek met onze cliënten over wat hun zingeving geeft. In dat gesprek leren we onze cliënten beter kennen, leren we wat belangrijk voor iemand is en waarom een bepaalde situatie is zoals hij is. We verlenen zorg vanuit die zingeving.
Maar denk nu eens na over hoe je dat gesprek voert. Stel jij nu wel de juiste vragen? Of vraag je stiekem toch een beetje naar de bekende weg? Heb je eigenlijk je antwoord al geformuleerd, het resultaat bepaald en de oplossing bedacht? Kortom, werk je vanuit je eigen referentiekader? Je hebt het proces dan omgedraaid, waarbij je werkt vanuit jouw behoeftes, en niet die van de cliënt. En dat is natuurlijk niet de bedoeling.
Vragen, vragen en nog eens vragen
Wat kunnen we dan doen om wél vanuit de cliënt zorg te verlenen? Dat begint met zelfonderzoek en heel goed weten wat jouw eigen referentiekader is. Wat zijn jouw waardes? Wanneer hebben die de overhand in je zorgverlening? Wanneer kijk je echt naar de cliënt en laat je je eigen ideeën over zingeving los? Dat zijn moeilijke vragen die veel van zorgverleners vragen.
Wat daarnaast helpt zijn goede gesprekstechnieken. De gesprekstechnieken die ik gebruik tijdens de gesprekken met cliënten, houden allemaal rekening met hun waardes. Niet de waardes van mij of vanuit mijn zingeving, maar vanuit de persoon die een zorgbehoefte heeft!
Eén van die gesprekstechnieken is om dezelfde vraag op meerdere momenten te stellen. Stel, je stelt een vraag. Dezelfde vraag stel je de volgende nog eens. Probeer het maar eens bij je partner, een vriend of vriendin, maakt niet uit wie of welke vraag. Stel een vraag over zingeving, en stel ‘m de volgende dag nog eens. Je zult telkens een iets ander antwoord krijgen! Is dat raar? Nee, totaal niet. Dit is juist heel gezond. Want elke keer dat we praten over zingeving, nemen we onze nieuwe ervaringen en kennis mee. En dus verandert het antwoord ook telkens een beetje. Vragen, vragen en nog eens vragen dus!
Echte persoonsgerichte zorg
Échte persoonsgerichte zorg vraagt dus best wel wat van zorgverleners. Je moet je eigen referentiekader kennen, maar in het gesprek zoveel mogelijk vanuit de cliënt praten met de juiste gesprekstechnieken.
Hoe kom je als zorgprofessional nu bij je eigen ik? Hoe praat je op een goede manier over zingeving? Hoe hou je rekening met nieuwe ervaringen? Precies die vragen bespreek ik tijdens mijn innovatiecoaching. Ik help jullie graag!
